«بانک زمان» چیست؟

«

یک دانشجوی ایرانی که برای ادامه تحصیل به سویس رفته، و در همانجا مقیم شده، می‌نویسد:

در زمان تحصیل، نزدیک دانشگاه محل تحصیلم، یک اتاق اجاره کردم. صاحبخانه، خانمی ۶۷ ساله بود که با شغل معلمی بازنشسته شده بود. طرحهای بازنشستگی در سویس آنقدر قوی هستند که بازنشستگان هیچ نگرانی برای تأمین هزینه‌های زندگی خود ندارند. به همین دلیل روزی که متوجه شدم او کار پیدا کرده، شگفتزده شدم! آنهم مراقبت از یک پیرمرد ۸۷ ساله!

از او پرسیدم «آیا پول نیاز دارید که برای خود کار پیدا کرده اید؟ پاسخی که شنیدم، بیشتر مرا شگفتزده کرد: «من برای پول کار نمی‌کنم، بلکه زمان خودم را در بانک زمان، سپرده گذاری می کنم؛ تا هنگامی که (مانند این پیرمرد) توان حرکت نداشتم، سپرده خود را از بانک بیرون بیاورم»!

این اولین باری بود که درباره بانک زمان چیزی می‌شنیدم! وقتی بیشتر پیرامون آن تحقیق کردم، متوجه شدم بانک زمان، یک طرح بازنشستگی برای مراقبت از سالمندان است، که توسط وزارت تأمین اجتماعی فدرال سویس تدوین و توسعه داده شده است. داوطلبان، زمان مراقبت از سالمندان را در حساب شخصی خود در سیستم تأمین اجتماعی پس انداز می‌کنند، تا هنگامی که خود پیر و ناتوان شدند، یا نیاز به مراقبت داشتند، از آن بهره برداری کنند!

طبق قرارداد؛ یک سال پس از پایان خدمت، بانک زمان، میزان ساعات خدمت وی را محاسبه کرده و به او یک کارت بانک زمان می‌دهد! تا هنگامی که او نیز به کمک نیاز داشت، بتواند با استفاده از آن کارت؛ زمان و بهره آن را برداشت کند؛ و بانک زمان، داوطلبانی را برای مراقبت از وی در بیمارستان و یا در منزل تعیین می‌کند.

شرایط پذیرش بانک زمان این است که سپرده گذار زمان، باید تندرست، و از سلامتی لازم برخوردار و همنوع دوست باشد؛ و نیز مهارتهای ارتباطی لازم را داشته باشد.

صاحبخانه ام هفته ای دو بار برای مراقبت از پیرمرد سر کار می‌رفت؛ تا برای او خرید کند، اتقاش را تمیز کند، و برای آفتاب گرفتن و گپ زدن با او نیز دو ساعت سرمایه گذاری می‌کرد!

روزی که دانشگاه بودم تماس گرفت و گفت در حالی که شیشه اتاق منزل خودش را تمیز می‌کرده، از چهارپایه افتاده است! فوراً مرخصی گرفتم و او را به بیمارستان رساندم. مچ پای او شکسته بود و برای مدتی نیاز داشت روی تخت بماند. داشتم برای مرخصی جهت مراقبت خانگی درخواست می‌دادم که گفت «جای نگرانی نیست؛ چون برای برداشت از بانک زمان درخواست داده است»! ظرف کمتر از دو ساعت، بانک زمان یک داوطلب فرستاد که به مدت یک ماه هر روز با گپ زدن و پختن غذاهای لذیذ از او مراقبت می‌کرد. وی به محض بهبودی، دوباره مشغول کار مراقبت از دیگران شد و گفت که می خواهد برای روزهای پیری باز هم زمان سپرده گذاری کند!

مسلماً پیاده شدن چنین ایده ای در کشورمان که جمعیت سالمند آن نزدیک به ده صد بوده و با شتاب به سمت سی درصد، در حال حرکت است، نه تنها هزینه های بیمه و مراقبت در دوران سالمندی را کاهش می دهد، بلکه موجب تقویت اتحاد و همبستگی میان نسل ها شده که در سایر طرحهای موجود نظیر خانه سالمندان و پرستار خانگی کمتر دیده می شود!

ایده بانک زمان یا بانک مراقبت از سالمندان، اولین بار در سال ۲۰۱۲ و در شهر اس تی گلن سویس که جوانترین جمعیت را دارد، مطرح و پیاده شد. طبق گزارشها، از لایحه پیشنهادی دولت که قصد دارد فرهنگ زیبای روستایی مراقبت از یکدیگر را به شهرهای مدرن بیاورد؛ بیش از نیمی از جوانان کشور حمایت کرده اند!

حمایت جوانان از طرح همزیستی، همزبانی و همدلی با سالمندان؛ یعنی ترکیبی از خامی و پختگی، کسب تجربه از سالمندان، پاسداشت از اخلاق، احترام به اصل و ریشه جامعه، و روشن شدن چراغ امید در دل سالمندان است! زنده باد انسانیّت!

اردی‌بهشت 1402

احمد شمّاع زاده

۴۰۰۰تخت جدید برای بیماران روانی نیازمندیم

یک  آسیب‌شناس گفت: باید بیماران روانی با روش درست و مسالمت‌آمیز و با مشارکت متخصصان جمع‌آوری شوند و برای درمان این بیماران می‌بایست حداقل امکانات را مهیا کنیم که در گام نخست به بیش از ۴ هزار تخت جدید بیمارستانی نیازمندیم.

مجید ابهری در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا درباره طرح بستری اجباری بیماران روانی، گفت: با توجه به کمبود تخت در زمینه بستری و درمان بیماران روانی و گرانی درمان خانگی یا سرپایی و حتی غیرممکن بودن آن و هم‌چنین بیمارستان خصوصی در زمینه اعصاب و روان بسیار محدود است.

این آسیب‌شناس ادامه داد: بیمارستان خصوصی اعصاب و روان فقط در تهران و چند شهر بزرگ وجود دارد و با توجه به اینکه یکی از بزرگ‌ترین بیمارستان‌های بزرگ اعصاب و روان در تهران تعطیل شده است لذا باید قبل از تهیه و تدوین قانون نسبت به فراهم کردن امکانات لازم اقدام کنند.

وی درباره دوره درمان بیماران اعصاب و روان، گفت: بستری بیماران اعصاب و روان میان مدت و بلند مدت بوده و ممکن است بین یک تا شش ماه طول بکشد بنابراین تعداد تخت‌های بستری یکی از اساسی‌ترین قدم‌ها در این زمینه است.

ابهری ادامه داد: برخلاف سایر بیماری‌ها که اقامت بیمار در بیمارستان چندان طولانی نیست و ظزفیت بیمارستان خصوصی و دولتی برای سایر بیماری‌ها مناسب است و در این زمینه قبل از تصویب هرگونه قانون باید پیش‌بینی‌های لازم گرفته شود.

این آسیب‌شناس با بیان اینکه در زمینه کنترل بیماری‌ها کمبود قانون نداریم، اظهار کرد: با تخصیص امکانات و ساخت بیمارستان‌های جدید باید شرایط را برای درمان بیماران روانی فراهم کنیم.

وی وجود بیماران ویژه روانی را در شهر یک تهدید و خطر برای شهروندان دانست و گفت: باید این بیماران با روش درست و مسالمت‌آمیز و با مشارکت متخصصان جمع‌آوری شوند و برای درمان این بیماران می‌بایست حداقل امکانات را مهیا کنیم که در گام نخست باید بیش از ۴ هزار تخت جدید بیمارستانی فراهم شود.

ابهری به فشارهای روانی موجود در جامعه اشاره کرد و افزود: افزایش تنش‌های روحی و روانی باعث صعود آمارهای بیماران روانی می‌شود لذا برای اصلاح محدودیت‌های موجود به مشارکت نهادهای مرتبط و سرمایه‌گذاران نیازمندیم که این امر اساسی‌ترین راه برای حل این مشکل به حساب می‌آید.

این آسیب‌شناس تاکید کرد: باید قبل از رسیدن به مرحله جمع‌آوری بیماران روانی ویژه با گسترش آموزش‌های مناسب همچون مهارت‌های زندگی و کنترل خشم از بروز بیمارای‌های روانی در جامعه پیش‌گیری شود و بعد از جمع‌آوری، بیماران از نظر سطح کیفی بیماری جهت ارائه خدماتی بهتر، طبقه‌بندی شوند.

وی با بیان اینکه بیمارارن روانی بر خلاف سایر بیماران خود معرف نیستند و بیشتر از سوی نزدیکان و آشنایان به مراکز درمانی معرفی می‌شوند، اظهار کرد: جمع‌آوری نامحسوس این بیماران می‌تواند کمک بزرگی به جامعه و بیماران روانی کند ولی باید به خاطر داشته باشیم که افراد جامعه نباید شاهد درگیری و تنشهای حاصل از جمع‌آوری بیماران روانی ویژه باشند چرا که این امر بر جامعه تاثیر گذار است و حس ترحم اجتماعی را جریحه‌دار می‌کند.

این آسیب‌شناس با تاکید بر اهمیت حضور مددکاران اجتماعی در زمان جمع‌آوری بیماران روانی، خاطرنشان کرد: اگر این جمع‌آوری با حضور نیروهای بی‌تجربه انجام بگیرد بدون شک این اقدام با ممانعت و عکس‌العمل‌های نامناسب بیماران روانی مواجه می‌شود و در قانون اساسی کشور نیز ذکر شده است که در صورت بروز حادثه از سوی این بیماران، این افراد به دلیل نداشتن وضعیت مناسب ذهنی از مجازات معاف هستند.

وی ادامه داد: باید همواره به یاد داشته باشیم که جمع‌آوری اجباری بیماران روانی ویژه با جمع‌آوری معتادان و متکدیان همواره متفاوت است و راه‌کارهای ویژه‌ای را می‌طلبد